Ο πρώτος νεοσσός Σπιζαετού της χρονιάς βρέθηκε στην Τήλο
Με τους καλύτερους οιωνούς ξεκίνησε η προσπάθεια διατήρησης του Σπιζαετού (Aquila fasciata), για να συνεχίσουμε έχουμε την δυνατότητα να απολαμβάνουμε αυτό το κόσμημα των ουρανών, πάνω από τα ηλιόλουστα «αρωματικά τοπία» του Αιγαίου.
Οι ερευνητές της ομάδας πεδίου του Αιγαίου, παρατήρησαν τον πρώτο νεοσσό της χρονιάς στο νησί της Τήλου, την πιο εμβληματική περιοχή για το είδος στην ανατολική Μεσόγειο. Η παρατήρηση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ολοκλήρωση των δράσεων τηλεμετρίας, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE Bonelli EastMed που υλοποιείται εδώ και λίγους μήνες στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Ο Σπιζαετός, ένα είδος με ευρεία κατανομή στην Ευρασία και τη Β. Αφρική, στην περιοχή μας είναι το τυπικό μεσογειακό είδος αετού, με εξάπλωση στο Αιγαίο, τους παράλιους ορεινούς όγκους της Δυτικής και Νότιας Ελλάδας και την Κρήτη. Φωλιάζει σε ορθοπλαγιές (πολλές φορές και πάνω από τη θάλασσα) στην Ελλάδα, ενώ στην Κύπρο κυρίως σε μεγάλα δέντρα. Δεινός κυνηγός, τρέφεται με μικρά και μεσαίου μεγέθους θηλαστικά και πουλιά, ενώ τουλάχιστον ένα ζευγάρι κοσμεί και τον Αττικό ουρανό.
Οι Σπιζαετοί ξεκινούν τις εντυπωσιακές επιδείξεις και το ζευγάρωμα από τον Γενάρη και γεννούν τα αβγά τους από τις αρχές Φλεβάρη. Οι νεαροί Σπιζαετοί εκκολάπτονται από τα μέσα Μάρτη και πραγματοποιούν τις πρώτες τους πτήσεις από τα μέσα Μαΐου. Αφού παραμείνουν για λίγο καιρό στη γενέθλια επικράτειά τους, εξαρτημένοι από τους γονείς τους, ξεκινούν μια νομαδική φάση διασποράς που μπορεί να τους οδηγήσει σε μετακινήσεις πάνω από θάλασσες, νησιά και σε διαφορετικές ακόμα χώρες, μέχρι να βρουν την δική τους επικράτεια, όπου μένουν συνήθως εφ’ όρου ζωής.
Οι απειλές που αντιμετωπίζουν είναι κυρίως η ηλεκτροπληξία σε πυλώνες και οι συγκρούσεις με γραμμές μεταφοράς ρεύματος, οι πνιγμοί σε ανοιχτές δεξαμενές χωρίς διόδους διαφυγής, καθώς και η όχληση στις περιοχές φωλιάσματος. Όπως όλα τα μεγάλα αρπακτικά με αυξημένες ανάγκες σε ζωτικό χώρο, η διατήρησή του απαιτεί προσεκτικό χωροταξικό σχεδιασμό σε μεγάλη κλίμακα και απουσία ενόχλησης στις φωλιές κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Για παράδειγμα η αλόγιστη εγκατάσταση Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) όπως γίνεται εντός των Ζωνών Ειδικής Προστασίας για το είδος στον Καφηρέα και στη Μάνη, από τις καλύτερες για το είδος περιοχές στην Ελλάδα, αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα στη βιωσιμότητα του τοπικού πληθυσμού. Αναμένεται αυξημένη απώλεια ενδιαιτημάτων, ενόχληση λόγω των κατασκευαστικών εργασιών που λαμβάνουν χώρα ακόμα και τώρα*, εντός της αναπαραγωγικής περιόδου για το είδος, και αυξημένη θνησιμότητας λόγω των προσκρούσεων με ανεμογεννήτριες και δίκτυα μεταφοράς, αν αυτά δεν φέρουν την κατάλληλη σήμανση.
Το Πρόγραμμα LIFE Bonelli east Med αποσκοπεί στην απογραφή και παρακολούθηση του είδους σε επιλεγμένες Ζώνες Ειδικής Προστασίας του Νότιου Αιγαίου, της Αττικής, Πελοποννήσου και της Κρήτης, καθώς και της Κύπρου. Ταυτόχρονα και για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλη κλίμακα και για τις δύο χώρες, αποσκοπεί στην παρακολούθηση μέσω εντατικής τηλεμετρίας, της διασποράς των νεοσσών, με σκοπό τη διερεύνηση της συνδεσιμότητας των πληθυσμών της Ανατολικής Μεσογείου, την χαρτογράφηση των περιοχών προσωρινής εγκατάστασης των νεοσσών καθώς και των απειλών που αντιμετωπίζει μέσω της χαρτογράφησης ευαισθησίας. Ιδιαίτερα για τον νησιωτικό χώρο του Αιγαίου με τις ανθρωπογενείς πιέσεις στα ιδιαίτερα πολιτισμικά τοπία και τη μικρή χωρική κλίμακα, αυτή η πληροφορία είναι απαραίτητη για την επιτυχημένη συνύπαρξη του ανθρώπου με αυτό το τόσο ευαίσθητο και εμβληματικό είδος.
* Η σκόπιμη όχληση των φωλιών απαγορεύεται από την Οδηγία για τα Πουλιά 2009/147 ΕΚ και για τον λόγο αυτόν περιλαμβάνονται συνήθως περιορισμοί σε οχληρές κατασκευαστικές εργασίες εντός των ΖΕΠ κατά την αναπαραγωγική περίοδο στις αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων από αρμόδια όργανα της διοίκησης. Για τον Σπιζαετό αυτή η περίοδος θα πρέπει να περιλαμβάνει τις αρχές Γενάρη μέχρι τα μέσα Ιουνίου και όχι από τον Μάρτιο όπως συνήθως προβλέπεται.
